YEREL YÖNETİMLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÇALIŞTAYI ÖZET RAPORU

6331 sayılı yasa kapsamında yürütülen çalıştırmalar doğrultusunda; Mersin Büyükşehir Belediyesi Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı Şube Müdürlüğü tarafından; Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğini sağlamak, iş kazası sayılarını düşürmek, meslek hastalıklarını önlemek, çalışma ortamlarını iyileştirerek daha güvenli ve sağlıklı hale getirilmesinde rehberlik ve koordinasyonu sağlamak amacı ile 24 Ekim 2024 tarihinde başlattığı Çalıştay zincirinin 3. Oturumu ; 17 Nisan 2025 Perşembe günü saat 09.30-16:30 saatleri arasında, Toroslar Belediyesi Yunus Emre Kültür Merkezi toplantı salonunda,5 konu başlığı altında “YEREL YÖNETİMLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÇALIŞTAYI,  Büyükşehir Belediyesi,13 İlçe Belediyesi, MESKİ, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, Baro, Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi, Elektrik Mühendisleri Odası, Makine Mühendisleri Odası katılımları ile gerçekleştirilmiş olup, her masanın değerlendirme özet raporu aşağıda sunulmuştur.

İŞ EKİPMANLARI VE PERİYODİK KONTROLLER MASASI ÇALIŞTAY SONUCU

 1.      Kurumlar kendi bünyesinden çalışana eğitim aldırarak periyodik kontrol yetkilisi olarak görevlendirebilir veya periyodik kontrolleri Bakanlık tarafından akredite/yetkilendirilmiş kurum yada kişilere hizmet alımı yoluyla yaptırabilir.

 2.      İş Ekipmanlarının bakım ve onarımları:

 -Kurumlar bünyesinde bulundurduğu iş ekipmanlarının envanter listesini oluşturulmalı,

- İş Ekipmanlarının kullanım ve bakım talimatlarına uygun şekilde bakımları/kalibrasyonları yapılmalı,

- İş ekipmanlarına ait bakım kartları çalışanlar tarafından kolay anlaşılacak şekilde oluşturulmalı,

- İş ekipmanlarına yapılan bakımların kayıt altına alınarak arşivlenmeli,

      3.     İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrolü

            Kurumlar iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini ‘İş ekipmanlarının kullanımında’’Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ ne uygun standart ve periyotta yaptırmalı. Hizmeti gerçekleştirilmeden en geç bir gün önce İSG KATİP sistemindeki örneğe uygun sözleşme düzenlenir ve karşılıklı olarak imzalanır. İş ekipmanının bakımını yapan kişiler, bakımını yaptığı ekipmanın periyodik kontrolünü gerçekleştiremez.

4.      İş Ekipmanları periyodik kontrol sürecinde akredite olan meslek odalarından destek alınmalı.

 5.      İş Ekipmanlarnın mevzuata uygun şekilde işletme, bakım ve onarım, periyodik kontrol talimatları oluşturulmalı.

 6.      İş Ekipmanlarının periyodik kontrol durumlarının izlenmesi için etiket vb. yöntemler kullanılarak kontrolü yapılmalı.

 7.      İş Ekipmanlarının takibinin yapılması için envanterinin çıkarılarak bilgisayar programlarından faydalanılmalı.

 8.      İş Ekipmanları, kullanım yeterliliği olan çalışanlar tarafından kullanılmalı. İhtiyaç halinde Mesleki Yeterlilik Eğitimi aldırılmalı. Yeterliliği olmayanların kullanımı engellenmeli. Sağlık durumu iş ekipmanı kullanmaya uygun olmayan çalışanların işyeri hekimi tarafından tespit edilip; ekipman kullanımı engellenmeli.

 9.      İş Ekipmanlarından kaynaklanan ramak kala olaylar ve kazaların kök neden analizi yapılarak, kazaya neden olan hususlar ile ilgili bakım ve onarımlar yapılmalı ve yeniden periyodik kontrole tabi tutulmalı.

ALT İŞVEREN ASIL İŞVEREN İLİŞKİLERİ MASASI ÇALIŞTAY SONUCU

KANUNİ ZORUNLULUK

-İşverenin temel yükümlülüklerinden biri olan işçilerini gözetme borcuna dayanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (“İSGK”) madde 4 uyarınca işveren, işyerinde çalıştırdığı işçilerinin sağlık ve güvenliğini sağlamak ve korumak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Buna ek olarak İSGK madde 22’de, altı aydan uzun süreli asıl işveren-alt işveren ilişkilerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturma yükümlülüğü düzenlenir. İşbu düzenlemelerin dayanağının İş Kanunu’ndan kaynaklanan işverenin işçilerini gözetme borcu olması nedeniyle, doktrin ve Yargıtay görüşlerinde, alt işverenin işçilerinin işyerinde uğradıkları iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda doğan maddi ve manevi tazminat talepleri de asıl işverenin müteselsil sorumluluğu kapsamında olduğu değerlendirilir. - Alt İşveren ile asıl işvene arasında yapılan sözleşmede ek olarak İSG şartnamesi de yapılmalıdır. (Örnek MESKİ ) -Bu sözleşme kapsamlı olarak yapılmalı, yapılacak işle ilgili olası tüm iş kazası ve güvenlik her türlü risk/ihtimal göz önüne alınmalıdır.

 - Sözleşeme de ayrıca asıl işveren ve alt işveren tarafından verilecek eğitim programları, programların süre ve şekilleri, zamanları da belirtilmelidir.

Programlar çalışanın eğitim durumu, kavrama kapasitesi dikkate alınarak gerekirse örnek (demo) örneklerler canlandırmalı olarak verilmeli, çalışanın eğitimden tam olarak faydalanması sağlanmalıdır.

 -İş güvenliği konusunda, alt işveren tarafından işe alınacak çalışanlara ait tüm güvelik taraması (sadece adli sicil olarak değil, aynı zamanda hakkında başlatılan ve/veya devam eden soruşturmalar da dikkate alınarak) yapılmalı, yapılacak işin özelliğine göre istihdamı sağlanmasına izin verilmelidir. - Asıl işveren İSG uzmanları alt işverenle yapılan İSG sözleşmesinde belirtilen hususların tam olarak uygulanıp uygulanmadığını haberli (planlı)/habersiz olarak denetimlerle kontrol edilerek, görülen eksiklikler ve önlemler alınmalıdır. Ayrıca yapılan bu denetimlerde sadece evrak üzerinden değil de verilen eğitimlerin çalışan tarafından tam olarak algılanıp algılanmadığı, çalışanla birebir iletişe geçilerek yaptığı işin riskleri konusunda ve muhtemel kaza karşısında ne gibi önlemler alabileceği teyit edilmelidir.

 İŞ KAZALARINDAKİ HUKUK MEVZUATI MASASI ÇALIŞTAY SONUCU

1-      İş kazalarına %88 oranında güvensiz davranış, % 10 oranında güvensiz ortam, %2 oranında öngörülemeyen sebepler (doğal afetler gibi) neden olmaktadır. Tedbirsiz davranışların önüne geçilebilmesi için İSG Eğitimlerinde bu konuda bilinçlendirme yapılmalıdır.

 2-      İş Kazası gerçekleştiğinde, 3 işgünü içerisinde bildirim yapılmaması halinde kurum ceza almaktadır. Olumsuzluk yaşanmaması için hastaneye giden çalışanların amirlerine bilgi vermesi tavsiye edilmelidir. Çalışanlardan mesai saatleri dışında, çalışanların iş kıyafeti ile dolaşmamaları istenmelidir.

3-      İşin yürütümü sırasında kendisini kötü hissettiğini ifade eden çalışanların iş yeri hekimine yönlendirilmesi, kalp krizi ya da beyin kanaması gibi rahatsızlıkların yaşanmaması için önemli olabilir.

 4-      İş kazası olarak bildirim yapılmasının kuruma herhangi bir olumsuz etkisi bulunmamaktadır. Sadece istatistikleri arttırır. Bildirim yapılmaması halinde, işçinin şikâyet etmesi durumunda bildirim yapılmadığı için kurum suçlu duruma düşebilir.

 5-      Bir sonraki toplantıda her Çalıştay konusu ile ilgili (özellikle hukuk masasında) sendika temsilcisi de bulunursa daha geniş kapsamlı, çalışanları da kapsayan bir çalışma ortaya çıkacaktır. İnsan hakları konusunda uzman hukukçu da davet edilmesi düşünülebilir.

 6-      İş Kazalarında sorumlu işveren kapsamına, işin niteliğine göre, birim müdürleri, şefler ve amirler de girebilmektedir. Çalışanlara görev tanımı dışında iş yaptırmamaya özen göstermek kazaların sayısının ve şiddetinin azalmasında olumlu şekilde etki edebilir.

 7-      Kamu kurumlarında ihale ile hizmet alımlarında şirketlerin şartnamelerine iş kazaları ile ilgili sigorta yapılması yönünde ek yapılması tavsiye olunmaktadır. Kurumlar da çalışanlarını iş kazalarına karşı sigorta ettirebilirler.

 8-      Çalışanların etkin ve verimli değerlendirilebileceği bir pozisyonda çalıştırılması, sağlık problemlerinin göz önüne alınarak görevlendirilmesi gerekir. Çalışanların hastalık tanısı aldıklarında amirlerine bilgi vermeleri gerektiği konusunda bilinçlendirilmeleri iyi olacaktır.

TEHLİKE VE UYARI İŞARETLERİNİN ÖNEMİ MASASI ÇALIŞTAY SONUCU

Sağlık ve güvenlik işaretlerinin güncel ve standartlığının sağlanabilmesi için ISO 7010 un TSE tarafından türkçeleştirilmiş halinin uygun bir bedel ödenerek lisanslı olarak indirilmesi gerekmektedir. Merdiven altı ve standart dışı işaretlemeler yapılmaktadır. Dış teminlerde teknik şartname ile teminlerin mevzuat ve standartlara uygunluğu sağlanmalıdır.

Sağlık ve güvenlik işaretleri tek başına yeterli değildir. Bir makinanın dişlileri gibi acil durum planı, risk analizleri, tahliye senaryoları, uygun ekipman ve kkdler gibi diğer uygulamalarla birlikte çalışmalıdır. Tek başına anlam ifade etmemektedir.

Sağlık ve güvenlik işaretlerine bir gider olarak bakılmamalıdır. Bu işaretler için tüm toplumda, işyerlerinde kültür oluşturulmalıdır. Vatandaşlar bile bu işaretleri bilmelidir.

Uyarı levhalarında işyerinin kendi risk haritası ve adep başlıkları esas teşkil eder. Risk faktörü majördür. Baret takma emri aslında risk faktörünün neticesidir.

Örneğin tek başına elektrik panosu uyarı işareti yetmez… Bununla birlikte açıklayıcı ve zorunluluk bilgileri de verilmelidir. Çıplak elle dokunmayınız, ölüm tehlikesi, sadece yetkili personel gibi…

Sağlık ve güvenlik işaretleri var diye o yerlerin mevzuata uygun olduğu anlamına gelmemektedir. Örneğin acil durum çıkış levhası astığımız için o kapı – o koridor asla kaçış yolu olmaz. Orasının mevzuata uygun şekilde düzenlendikten sonra o levhalar asılabilir.

Etkinliklerle eğitim ve farkındalık kültürü oluşturmamız gerekmektedir. Bunu yapabilmek için de yetkin olmamız şarttır.

Sağlık ve güvenlik işaretlemelerinde zamanla mesleki körlük, işletme körlüğü oluşmaktadır. Ufak etkinliklerle bunun güncel tutulması gereklidir. Örneğin koridorda hangi levhalar var, hatırlıyor musunuz? Gibi

Levhalar alakasız yerlerde olmamalıdır. Riskin olduğu yerlerde olmalıdır. Örneğin girişlerdeki toplu levhaların etkinliği azdır. Bizzat tehlikenin olduğu yerlerde örneğin forkliftin çalıştığı sahada olmalıdırlar.

İyi uygulama örneklerini yaygınlaştırabilmek, başarılı çalışmaları onurlandırabilmek için mesleki geziler yapılmalıdır. Ya da toplantılarda 1 saat gibi bir süre iyi uygulama örneklerine verilmelidir.

Motto: levhaları astığın için orası güvenli hale gelmez… Orası mevzuata uygun düzenlenerek güvenli hale getirildiği için sağlık ve güvenlik işaretlerini takılabilir.

Ergonomi Nedir?

Çalışanlar için en büyük risklerden biri meslek hastalığıdır. Meslek hastalığının temelinde yatan tehlike kaynağı ise tekrarlı hareketlerdir. Yapılan işin özelliğine, iş yerinin özelliklerine ve çalışanın özelliklerine göre tekrarlı işler belirli bir süre sonunda kişiler üzerinde bazı etkiler yaratmaktadır. Ergonomi tüm bu süreçleri ele alan, işin çalışana göre dizaynedilmesidir. Diğer bir tanımı ise işin çalışma süresince çalışana hasar bırakmaması üzerine planlama yapılmasıdır.

Ergonomi Çeşitleri Nelerdir?

Günümüzde ergonominin sadece elle taşıma yapılan işlerde kişisel bazlı gerekli olduğu düşünülmektedir. Ergonomi sadece fiziksel olarak tasarlanan bir plan değildir. Birçok ergonomi çeşidi vardır.

Fiziksel Ergonomi: Kişisel bazlı yaklaşımlarla çalışanın işin etkilerinden korunması şeklinde tanımlanabilir.

Kavramsal Ergonomi: İnsan ve Organizasyonun düşünme sistemi hakkında yapılacak değişiklikleri ifade eder.

Organizasyonel Ergonomi: İşletme veya Kurumun; düşünme şekli, hedefleri, politikaları ve prosedürlerine yapılan değişikliklerle gelen uygulamalara verilen addır.

 Fiziksel Ergonomi Nedir?

Ham madde, Ürün, Mamül, İş Ekipmanı, Ofis Malzemeleri yüzlerce farklı malzeme iş yerlerinde taşınmaktadır. İşin yürütümünde taşınması gereken bu malzemelerin çalışanlara en az etkiyi bırakacak şekilde tasarlanması fiziksel ergonominin gerekliliğidir. Sadece meslek hastalığı açısından düşünmemek gerekir. İş kazalarının sebeplerinin arasında  yanlış taşıma, kaldırma şekilleri olduğunu biliyoruz.

Kavramsal Ergonomi Nedir?

İşletmenin (Organizasyon) ve çalışanın düşünme yapısının iyileştirilmesi ve ergonominin ölçülebilir değerler ile geliştirilmesidir. Çalışanın sağlığı ve İşletmenin hedeflerinin ortak vizyon ile planlanmasıdır. İnsan ve Ekranlı araç Etkileşimi, Psiko-sosyal etkileşimler, çalışma stresini hedef alan bu çalışma organizasyonun ve insanın düşünme sistemini hedefler

Organizasyonel Ergonomi?

Bu Ergonomi çeşidi Organizasyonun Hedefleri, Politikaları ve Çalışma Şekillerinde değişimleri anlatmaktadır. Yapılan işlerin tamamında gerçekleşen süreçlerin teknik açıdan geliştirilmesidir.

İş Hayatında Ergonominin Yeri

İnsanlar, iş hayatında belirli işleri belirli zamanlarda gerçekleştirir. İşlerini yaptıkları esnada bir takım hareketler yapmak durumundalar. İster zorlayıcı olsun ister basit bu hareketler insan üzerinde zamanla etkiler bırakır. İşin doğru şekilde yapılması ve belirlenen zamanın iyi planlanması fiziksel riskleri minimuma indirmek için önemli bir unsur.

İşin gereği olan fiziksel hareketleri doğru bir şekilde yapmak çalışana minimum etki bırakır. Ancak Ergonomi sürekli iyileştirme gerektiren bir kavramdır. Çalışanın iş yükünü mekanik araçlarla veya doğru dizayn ile minimuma düşürerek sağlıklı iş yükü oluşturulabilir.

YEREL YÖNETİMLERDE ERGONOMİK SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1.      İşe alımlarda işe uygun çalışanın belirlenmemesi, sonrasında planlama yapılması İşe alım prosedür ve protokollerinin hazırlanması, işe alım komisyonlarında İş Yeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı bulundurulması,

 2.      Kişisel Koruyucu Donanım alımlarında ergonomik etkinlik değerlendirmesinin yetersizliği.

 3.      Kişisel Korucu Donanım alımlarında komisyon kurularak çalışanların da görüşlerinin yer aldığı öneri ve isteklerin değerlendirilmesi.

 4.      Çalışanöneri anketlerinde ergonomi başlığının olmaması ya da yetersiz olması.

 5.      Çalışanöneri anketlerine ergonomi başlığı eklenmesi, detaylandırılması ve çalışanlara ulaşmasının sağlanması.

 6.      İl ve ilçe Belediyelerinde ergonomi alanında standart uygulamalar yapılmaması.

 7.      Büyükşehir ve ilçe Belediyelerinin ergonomi alanında komisyon kurarak uygulamaları standart hale getirmesi.        

Sonuç: Yerel yönetimlerde İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda birlik oluşturmak amacıyla yapılan çalıştayımızın, Yerel Yönetimlerde merkezi görüş ve öneriler sunmalarına olanak sağlayan, önemli tespitlerde bulunulmuştur. Masalarımızda İş ekipmanlarının bakım onarımları ve periyodik kontrollerinin yapılmasının önemi, Alt İşveren ve Asıl İşveren arasındaki ilişki ve kanuni zorunluluklar, İş kazalarının önlenmesi ve hukuki süreçleri, tehlike ve uyarı işaretlerinin önemi, iş sağlığı ve güvenliğinde ergonomi nedir, çeşitleri nelerdir, ergonomik sorunlar ve çözüm önerileri ile ilgili fikir alışverişinde bulunulmuştur.

Çalıştay sonunda bir sonraki toplantı 2025 yılı Haziran ayında Mut Belediyesinin ev sahipliğinde gerçekleştirilmesi planlanmıştır.

            Emeği geçen herkese teşekkürlerimizi sunarız.

            Saygılarımızla

Toroslar Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğünce 6331 sayılı yasa kapsamında yürütülen, 17 Nisan 2025 tarihinde, Toroslar Belediyesi, Yunus Emre Kültür Merkezinde gerçekleştirilen "Yerel Yönetimlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Çalıştayı"na İSG Merkez Müdürü Prof. Dr. Zeki YARAR, İSG Merkez Müdür Yrd. Öğr. Gör. Güngör KAYA ve Öğr. Gör. Aslıhan TOYOĞLU katıldılar. 

YEREL YÖNETİMLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÇALIŞTAYI, TOROSLAR BELEDİYESİNİN EV SAHİPLİĞİNDE YAPILDI.

BAŞKAN YILDIZ, “İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BİR KÜLTÜR OLUŞTURMA MESELESİDİR”

Toroslar Belediyesi, Mersin Büyükşehir Belediyesinin daha önce iki kez gerçekleştirmiş olduğu “Yerel Yönetimlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Çalıştayı’nın” üçüncüsüne ev sahipliği yaptı.

Toroslar Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü koordinasyonunda yapılan çalıştaya; Toroslar Belediye Başkanı Abdurrahman Yıldız, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Meclis Başkanı Hamit İzol, Mersin Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Serdar Gökayaz, İnşaat Mühendisi, Yönetim Sistemleri Başdenetçisi Mehmet Hadra, Belediye Başkan Yardımcıları, birim müdürleri, ilçe belediye çalışanları, akademisyenler ve STK temsilcileri katıldı

Yerel yönetimler arasında iş sağlığı ve güvenliği alanında bilgi ve tecrübe paylaşımının yapıldığı çalıştayda konuşan Toroslar Belediye Başkanı Abdurrahman Yıldız, “İş sağlığı ve güvenliği, bir süreç ve kültür oluşturma meselesidir. Her bireyin buradaki iş sağlığı ve güvenliği kültürünü devam ettirmesi kanaatindeyim. Çünkü çok sudan sebeplerle ölmeye devam edeceğiz. Hiçbirimiz bunu hak etmiyoruz” dedi

“Bu Çalıştay, Birlik ve Dayanışma İçinde, Tecrübe Paylaşımlarını Amaçlayan Bir Çalışmadır”

5 masanın organize edildiği çalıştayın açılış konuşmasını Yönetim Sistemleri Başdenetçisi Mehmet Hadra yaptı.  Ele aldıkları konularla ilgili katılımcılara bilgiler veren Hadra, “Bu çalıştay, Mersin Büyükşehir Belediyemizin geçen sene başlattığı, birlik ve dayanışma içinde tecrübe paylaşımlarını amaçlayan bir çalışmadır. Üçüncüsünü burada Toroslar Belediyemizin ev sahipliğinde gerçekleştiriyoruz. İş sağlığı ve güvenliğini, idari yapılanma, teknik ve iletişim konularında üç ana başlıkta değerlendiriyoruz” dedi.

“Bazı Otellerin Yıkılıp Yeniden Yapılanması Lazım!”

Daha sonra söz alan MTSO Başkanı Hamit İzol ise Mersin’de birçok otelin yangın riskine karşı yeterli olmadığını belirterek, “Sizlerin yaptığı iş çok önemli. İş sağlığı ve güvenliği her şeyden önemli. Yıllardır müteahhitlik yapıyorum, turizm sektöründeyim. Yaptığımız iş ile ilgili tedbir ve bu işin uzmanlarından destek alıyoruz. Bu işin küçümsenmemesi, önemsenmesi lazım. Çalıştayın başarılı olacağına inanıyorum” diye konuştu.

“Amacımız, Yerel Yönetimler Arasında Ortak Bir İş Sağlığı ve Güvenliği Oluşturmak”

Mersin Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Serdar Gökayaz da Çalıştay’ın üçüncüsünü Toroslar Belediyesinin ev sahipliğinde yaptıklarının bilgisi verdi.

Genel Sekreter Yardımcısı Gökayaz şunları söyledi; “Tüm bu çalışmalarda yerel yönetimler arasında ortak bir iş sağlığı ve güvenliği oluşturmak ve yaygınlaştırmak için bu çalıştayı yapma gereksinimi duyduk. Bugün üçüncüsünü Toroslar Belediyesinde yaptığımız çalıştayın, hepimiz açısından başarılı olmasını diliyorum. Programa ev sahipliği yapan Toroslar Belediye Başkanımıza ve ekibine teşekkür ediyorum.”

“Ülke Olarak İstediğimiz Yerde Değiliz”

50 yıl önce iş kazasında babasını kaybettiğini kaydeden Toroslar Belediye Başkanı Abdurrahman Yıldız, “Gerek çalışanlar gerek işverenler yıllardır karşılıklı mücadele ederek konuyu aslında belli bir yere taşıdılar. Ülke olarak maalesef istediğimiz yerde değiliz. Ben de iş kazasında babasını kaybetmiş biriyim. İş kazasından dolayı 50 sene önce babamı kaybettim. 50 sene evvel şimdiki gibi bu konu tartışılıyor, konuşuluyor olsaydı, öyle basit kazalarda insanlarımızı yitirmezdik. Burnumuzun dibinde Nükleer Güç Santrali var. Gün geçmiyor ki orada iş kazası olmasın, gün geçmiyor ki orada bir insanımız hayatını kaybetmesin. Peki orada iş sağlığı ve güvenliği çalışması yapılmıyor mu? Orada görevliler yok mu? Mutlaka var. Dediğim gibi bu işte bir kültür oluşmazsa, sadece yasaların yapmış olduğunu yapmak bu insanları korumak için yeterli olmuyor” ifadelerini kullandı.

“Belediyeler, İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından En Tehlikeli Alanlardan Bir Tanesi”

İş Sağlığı ve güvenliği çalışmalarının, yerel yönetimlerin sağlıklı ve güvenli hizmet sunabilmesi açısından önemine değinen Başkan Yıldız, “Belediyeler, iş sağlığı ve güvenliği açısından en tehlikeli alanlardan bir tanesi. Çok ağır makinelerin çalıştığı, kentin her alanında hizmet verilen alanlar olduğu için bu meseleye önem vermek istiyoruz ve aslında bu çalışmaları içselleştirmek istiyoruz. Ama öncelikle yöneticilerimizle içselleştirmek istiyoruz. Belediyeyi yöneten idareciler, ardından da bu işin muhatabı olan arkadaşlarımızın bu işi içselleştirmesi ve bu kültürü yaşaması gerekiyor. Dolayısıyla en fazla belediyeler, sendikalar, STK’lar bu mevzulara ilişkin ciddi kafa yormak zorunda. Bağırıyoruz, sızlanıyoruz ama yaşadığımız şeylerden bir sonuç çıkarmadan onu bir yere bağlamadan yapıyoruz. Bolu’daki otel yangınında ne yaşandığını bilmiyoruz, sorumlusu kim bilmiyoruz, bir şeyi sürekli dalavereye getiriyoruz. İnsanlar bu işi içselleştirmedikleri sürece bu sorunları yaşanmaya devam edeceğiz. Ben bu çerçevede çalıştayı düzenleyen Büyükşehir Belediyesi’ndeki arkadaşlarımıza ve bu çalışmadan dolayı mesai arkadaşlarıma teşekkür ediyorum” şeklinde konuştu.

İş kazası sayılarını düşürmek, meslek hastalıklarını önlemek, çalışma ortamlarını iyileştirerek daha güvenli ve sağlıklı hale getirilmesinin amaçlandığı çalıştay, çalıştay sunumları ile devam etti. Masalarda; sahada gerekli olan sağlık ve güvenlik çalışmaları ele alınırken, sorunlar ve çözüm önerileri konuşuldu.

************************************************************************************************************

İŞKUR Gençlik Programı kapsamında, Üniversitemizin kamusal hizmetlerini kısmi zamanlı olarak destekleyecek olan öğrencilere, Merkez Müdürü Prof. Dr. Zeki YARAR tarafından, 13 Mart 2025 Perşembe günü, Akdeniz Kültür Merkezi"nde, 1261 öğrenciye “İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi” verildi.

**************************************************************************************************************

YEREL YÖNTİMLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÇALIŞTAYI 

6331 sayılı yasa kapsamında yürütülen çalıştırmalar doğrultusunda; Mersin Büyükşehir Belediyesi Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı  Şube Müdürlüğü tarafından; Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğini sağlamak, iş kazası sayılarını düşürmek ,meslek hastalıklarını önlemek, çalışma ortamlarını iyileştirerek daha güvenli ve sağlıklı hale getirilmesinde rehberlik ve koordinasyonu sağlamak amacı ile 24 Ekim 2024 tarihinde başlattığı; 8 Ocak 2025 Çarşamba günü saat 13:00-16:30 saatleri arasında, Yenişehir Belediyesi  Atatürk Kültür Merkezi toplantı salonunda, “YEREL YÖNETİMLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÇALIŞTAYI’nın 2. Oturumu 4 konu başlığı altında moderatörler başkanlığında gerçekleştirilmiş olup,  her masanın değerlendirme özet raporu aşağıda  sunulmuştur.

ÇALIŞTAY KONUSU: İSG KÜLTÜRÜNÜN OLUŞTURULMASI VE YAYGINLAŞTIRILMASI (1. Masa) 

ÇALIŞTAY TARİHİ: 08.01.2025, MODERATÖR: PROF.DR. ZEKİ YARAR, RAPORTÖR: ELİFE GAYE IŞIK (MBB B SINIFI İSG UZMANI) 

 KATILIMCILAR: ASLI DEMİRALAY ( KÜLTÜR  A.Ş), DR. BURCU ŞANLI (MEZİTLİ BELEDİYESİ-KOORDİNATÖR), BURAK ANTMEN ( MEZİTLİ BEEDİYESİ-AFET İŞLERİ MD.), HÜSEYİN MOR (MUT BELEDİYESİ-İK VE EĞİTİM MD), LEVENT MUŞTU (MERSİN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ-İSG MD.) SÜNDÜZ ÖZDUR (TARSUS BELEDİYESİ-İSG UZMANI), PAKİZE ÇAKMA (TARSUS D.H-İSG UZMANI), YASEMİN AÇIK ( SİLİFKE D.H-İSG UZMANI), BURÇ OĞUZ ( MESKİ-MÜHENDİS), BERKEN KURTULUŞ ( MESKİ-MÜHENDİS), BURCU OĞUZ ÖZER (AKDENİZ BELEDİYESİ-ÇEVRE MÜHENDİSİ), İRFAN AKDAĞ ( MERSİN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ-İSG UZMANI),  SEYDİ YANALOĞLU (GÜLNAR BELEDİYESİ-AMİR) 

 İSG KÜLTÜRÜNÜN OLUŞTURULMASI VE YAYGINLAŞTIRILMASI  ÇALIŞMALARI  NOTLARI 

1-EĞİTİM; İSG Eğitim merkezi oluşturulması (simülasyon, VR gözlük kullanımı), Erken yaşta eğitimin başlatılması okullarda, ailede olabilir. (Okul öncesi eğitimler), Alana özgü küçük gruplar halinde iş riskine yönelik eğitimler verilmesi, Alan uzmanlarının eğitimlere davet edilip katılımın sağlanması, İnteraktif müze ile iyi örnek ve uygulamaların gösteriminin sağlanması, Saha gözetimleri sonucu (Fotoğraf ve video) elde edilen bulgularla güvenli davranış eğitimi verilmesi

2-İSTATİSTİKLERİN SAĞLIKLI TUTULMASI; Kaza ve ramak kala olay bildiriminde kök neden analizinin ayrıntılandırılması, Ramak kala hedefleri konulması, Meslek hastalıkları kayıt sistemi oluşturulması 

3-İSG KÜLTÜRÜNDE ÖDÜL CEZA SİSTEMİ(DENETİM); Ramak kala hedefinin tutturanlara ödül yada belge verilmesi, Kaza önleyen tehlike tespiti yapana ödül verilmesi, İSG kuralları ile ilgili ödül ve ceza yönergesi hazırlanması (Yönerge içeriğinde cezaların kanıta dayalı yapılmasının belirtilmesi) 

4-İLETİŞİM VE YÖNECİLERİN TUTUMU(BİLİNÇLENDİRİLMESİ); Yöneticilere eğitim verilmesi, toplantı yapılması, ilgi ve duyarlılığının arttırılması, yetki görevve sorumluluklarının aktarılması(Ceza ve yaptırımları aktarmak gerekmektedir.) Çalışan ve yönetici arasındaki güvenin sağlanmasına yönelik çalışma yapılması, Yöneticilerin çalışanlarla düzenli toplantı yapılması, geri bildirimlerin alınması, Dilek, öneri ve şikayet kutularında isimsiz ramak kala bildirimlerinin toplanabilmesi 

5-ALTYAPI VE KAYNAK YETERSİZLİĞİ; KKD uygun standartlarda temin edilmesi, Şartnamelerde standartlaştırma çalışmaları yapılması, isg maddelerinin mutlaka şartnamelerde yer alması 

6-YETKİNLİĞE UYGUN GÖREVLENDİRİLME YAPILMASI; Mesleki yeterlilik belgelerinin genişletilmesi, kişilerin yetkinliğine uygun görevlendirmelerinin yapılması 

7-GÖRSEL ETKİNLİKLER; İSG Haftası kapsamında kutlama ve etkinlikler yapılması( Eğitim, bilgilendirme, afiş, ödüllü yarışmalar, avmlerde etkinlik yapılması) 

8- İŞ HİJYENİ LABORATUVARI KURULMASI VE ORTAM ÖLÇÜMLERİNİN BELİRLİ ARALIKLARLA YAPILMAS;  Periyodik kontoller ve ortam ölçümleri konusunun risk değerlendirme çalışmasında ele alınabilir.  

ÖNERİ:İSG kültürünün yaygınlaştırılabilmesi için bir sonraki çalıştayda da kültür ve eğitim başlıklarının yer alması 

 RAMAK KALA KAYITLARI ÇOĞALT, KAZAYI AZALT SLOGANI  

ÇALIŞTAY KONUSU: İSG YÖNERGESİ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI (2. Masa)

ÇALIŞTAY TARİHİ : 08.01.2025, RAPORTÖR: DR.A. KORAY KENZİMAN( İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ İŞYERİ HEKİMİ- İSG UZMANI) 

MODERATÖR: DR. ALİ ÖZKURT (MBB A SINIFI İSG UZMANI) 

KATILIMCILAR: BÜLENT ŞEN (GÜLNAR BELEDİYESİ-ZABITA MEMURU),  YAŞAR YILMAZ (GÜLNAR BELEDİYESİ-TEKNİKER), TAHSİN İZCİ     (ERDEMLİ BELEDİYESİ-SAĞLIK TEKNİKERİ), ZİNNET KURTULUŞ    (İL SAĞLIK MÜD. –İSG UZMANI), ŞEYDA GÜDEN  (TOROSLAR BELEDİYES-İSG SORUMLUSU), H. ERHAN SEKİ (AYDINCIK BELEDİYESİ –FEN İŞL. MD.), ELVAN DEMİR TAŞ (YENİŞEHİR  BELEDİYESİ- İSG UZMANI, AFET İŞL. MD.), DR. ELİF İLKAY ÇELİK   (TARSUS BELEDİYESİ-İŞYERİ HEKİMİ), HÜSEYİN AYDIN (AKDENİZ BELEDİYESİ-MAKİNE MÜH.), ALİ TEKİN (MUT BELEDİYESİ- BAŞKAN YARDIMCISI) 

 İSG YÖNERGESİ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI NOTLARI 

1-Yönergenin ilk kısmına 'İçindekiler' eklenebilir. 

2-Dayanak MADDE 4 içerisine Türk Borçlar kanunu eklenmelidir. 

3-Çalışanların Eğitimleri MADDE 18 e, 'Eğitim kayıtları saklanır, eğitim sırasında fotoğraf çekilir ve saklanır' ifadesini de eklemek gerekir. 

4-İşbaşı Eğitimleri MADDE 20 de, iş başı eğitimlerinin en az 2 saat olması gerektiği yazılmalıdır. 

ÇALIŞTAY KONUSU: RİSK ANALİZİ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI (3. Masa)

ÇALIŞTAY TARİHİ : 08.01.2025 RAPORTÖR: ELİFE GAYE IŞIK (MBB B SINIFI İSG UZMANI) MODERATÖR: ÖĞR. GÖR. ASLIHAN TOYOĞLU 

 KATILIMCILAR: ÖMER ERDOĞAN (MÜHENDİS-MESKİ), LATİF AYDIN ŞEKER (AMİR-GÜLNAR BLD.), HAKAN EMRAH GÜLER (İSG ŞEFİ-TOROSLAR BLD.), OZAN TOKMAK (İSG UZMANI-TARSUS BLD.), KERİM ANIL ARSLAN (İSG UZMANI- ERDEMLİ BLD.), ASLI DEMİRALAY (B SINIFI İSG UZMANI-KÜLTÜR A.Ş.), FEYYAZ KARA (A SINIFI İSG UZMANI-İMAR A.Ş.), SİNEM TOKER (A SINIFI İSG UZMANI-PERSONEL LTD.ŞTİ.), ZİNNUR CÜCÜK (A SINIFI İSG UZMANI-İŞLETME A.Ş.) 

RİSK ANALİZİ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI NOTLARI 

1. Yerel Yönetimlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Çalıştayı’nda 3. Grup olarak “Risk Analizi Hazırlık Çalışmaları” konusu alanında uzman kişiler tarafından değerlendirildi. 

2. Risk analizinin hazırlık süreçleri ve bir risk analizi sürecinde yapılması gerekenler 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde açıkça belirtildiği için daha çok bu süreçte yaşanan olumsuzluklar üzerine duruldu.  

3. Özellikle yapılan risk analizlerinin; risk değerlendirmesi ekibi kurularak bir ekiple yapılması gerektiği ancak güncel durumda daha çok İş Güvenliği Uzmanları tarafından hazırlanıp diğer ekip üyelerinin bu analize imza atmaları süreçte yaşanan en önemli sorunlardan birisi olarak değerlendirildi.  

4. Bunun yanı sıra her işyerinin sicili için ayrı ayrı risk analizi yapılmasının yasal bir zorunluluk olmasının yanında her fiziki mekan için ayrı bir analizin yapılmasının uygun olacağı kanaatine varıldı.  

5. Özellikle MBB tarafından hazırlanan Risk Analizi Prosedürü ve Örnek Risk Analizi üzerinde yapılan değerlendirmeler sonucunda risk analizinde alınacak önlem yazıldıktan sonra o önlem yapıldıysa bunun analizde yazılıp yazılmayacağı konusu değerlendirildi.  

6. Sonuç olarak alınacak önlem kısmının yazılması ancak alınan önlem yapılsa dahi o alanın boş kalması oluşacak herhangi bir olumsuzluk durumunda yararlı olacağı iş müfettişleri tarafından da yapılan denetimlerde belirtildiği için o şekilde yapılması görüşüne varıldı.  

7. Yaşanan herhangi bir iş kazası ve yeni risklerin ortaya çıkması gibi durumlarda tüm analizin yenilenmesi yerine ilgili maddenin risk analizine yapılacak bir ekle yeni madde olarak eklenebileceği görüşüne varıldı. 

8. Özellikle risk değerlendirmesi ekibinde teknik donanıma sahip kişilerin de yer almasının yararlı olacağı görüşüne varıldı. Yapılan çalışmaların iş sağlığı ve güvenliği alanında çalışan tüm profesyonellerimize yararlı olması dileğiyle çalışma sonlandırıldı. 

ÇALIŞTAY KONUSU: TSE ISO 45001 YÖNETİM SİSTEMİ İLE İLGİLİ DOKÜMANTASYON HAZIRLIK ÇALIŞMALARI (4.Masa) 

ÇALIŞTAY TARİHİ : 08.01.2025, RAPORTÖR: SERPİL ÜRESİN (MBB B SINIFI İSG UZMANI), MODERATÖR: DR. HÜLYA ATİLA (MBB SAĞLIK İŞLERİ DAİRE BŞK.)  

 KATILIMCILAR:  AYBENİZ ELTEZ UYGUÇ (MESKİ-İSG ŞB. MD.), KEMAL AYTUĞ AKAR ( YENİŞEHİR BELEDİYESİ-KALİTE SORUMLUSU) 

İLHAN DOĞAN (İSG DOKTOR OSGB-İSG UZMANI), MEHMET ERDOĞAN (ERDEMLİ BELEDİYESİ-İSG UZMANI), HASAN HÜSEYİN SERİN (TSE BELGELENDİRME UZMANI), YASEMİN ŞAHİN( MESKİ-İSG UZMANI), DERYA GÖK (MBB İSG TEKNİKERİ) 

 TSE ISO 45001 YÖNETİM SİSTEMİ İLE İLGİLİ DOKÜMANTASYON HAZIRLIK ÇALIŞMALARI NOTLARI 

1.Entegre Yönetim Sistemlerinin önemine vurgu yapılmıştır. 

2.Tüm İlçe Belediyelerinin özellikle TSE ISO 45001 İSG Yönetim sistemi ile çalışmaları önerilmiştir. Böylelikle analize ve ekip çalışmasına dayalı daha sistematik ve sürdürülebilir bir sistem sağlanmaktadır 

3.Yönetim sistemlerinin oluşturulması ile olası bir iş kazası ya da hukuki sorumlulukta istenilen tüm yasal dokümanların (talimatların, formların, eğitimlerin, vb.) hazır halde sistemde olması iş hukuku açısından da yerel yönetimlerde işleyişi kolaylaştırır 

4.İş sağlığı ve güvenliğinin özünde; * Devlet (Kanunlarla kural koyar, denetler), * İşveren (Uygun ortam sağlar, iyileştirir), 

* Çalışan (Kurallara uyar) olarak 3 unsurunu barındırdığı belirtilmiş olup yönetim sisteminin de bunların koordineli şekilde işlemesini kolaylaştırdığı belirtilmiştir.  

5.İsg uygulamaları ile ilgili yapılan tüm çalışmaların yasal sorumluluk çerçevesinde gerçekleştirildiği, Yönetim sisteminin ise bu sürecin daha sistematik ve ulaşılabilir olmasını sağlayacağı vurgulanmıştır. 

6.İlçe Belediyelerinin de bir modül/yazılım/program (Örn; QDMS) vb. bir sunucu ile çalışmaları gözetilmelidir. Böylece isg iş ve işlemlerinde daha şeffaf, izlenebilir ve kolay erişilebilirlik ile katkı sağlamaktadır. 

7. ISO 45001 İSG Yönetim sisteminin uygulanması ile dokümantasyonların sistem modülünde tanımlı ve belirli bir standartta olmasını sağlar. Ayrıca kurum arşivinin oluşturulmasına olanak tanıması da avantajları arasındadır. 

8.Kurumların Yönetim sistemlerine sahip olmaları; o kuruma ayrıca itibar getirdiği özellikle uluslararası platformların hibe programlarından, dış kredi kuruluşlarından yararlanmasında kolaylık sağladığı hatta bu sistemlerin (TSE ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, TSE EN ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi) varlığının şart koşulduğu belirtilmiştir. 

9.MBB web sayfasında tüm paydaşların erişebileceği İSG dokümanlarının (formlar, talimatlar vb.) belirlenmesi ve yayınlanması 

10.Büyükşehir Belediyemizin isg dokümanlarının, ilçe belediyelerinden yetkili kişilerce KVKK kapsamında bilgi paylaşımının sağlanması. 

11. Üst yönetime, İşveren konumunda çalışan yöneticilere/işveren vekillerine; İSG kültürünü benimsetmek adına görev, yetki ve sorumlulukları hakkında iş hukuku açısından da bilgilendirme yapılması için bir kurul oluşturulması. Bu kurul tarafından da kapsayıcı ve bütünsel yaklaşımla ziyaretler gerçekleştirilmesi. 

12.İSG yenileme eğitimlerinin ve birime özgü veya iş bazında spesifik eğitimlerin (asfaltta çalışma, sıcak çalışma vb.) online yapılabilmesi ile eğitimde birliğin sağlanması, 

13.İSG eğitimleri sırasında yapılan ön test-son testlerde iş kazaları konusunun sorularda yer alması, ayrıca personele İş Sağlığı ve Güvenliği Talimatları ile olası iş kazası ve ramak kalaları süresinde ilgili birim amiri, işveren vekili ve isg uzmanına bildireceğine dair İş Sağlığı ve Güvenliği Taahhütnamesinin mutlaka imzalatılması gerekliliği çalıştayda vurgulanmıştır. 

 Yerel yönetimlerde iş sağlığı ve güvenliği konusunda birlik oluşturmak amacıyla yapılan bu çalıştay,  Yerel Yönetimlerde merkezi görüş ve öneriler sunmalarına olanak sağlayan , önemli tespitlerde bulunulmuştur.  İSG'nin sadece yasal bir şekilde yürütüldüğü değil, aynı zamanda yerel yönetimlerin sağlıklı ve güvenli bir hizmet sunabilmesi için temel bir gerekliliğin olduğu vurgulanmıştır.  

Çalıştay sonunda bir sonraki toplantı 2025 yılı Mart ayında Toroslar Belediyesi ‘nin ev sahipliğinde gerçekleştirilmesi planlanmıştır. 

 **************************************************************************************************************

05.12.2024 Tarihinde, İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezi, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası ve Çağ Üniversitesi işbirliğinde, "Endüstriyel Tesislerde Yangın Riskleri ve Önlemleri ile Hukuki Sorumluluklar ve Mevzuat" konulu seminer düzenlenmiştir.

Açılış Sunumu (Prof. Dr. Zeki YARAR, Mersin Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü),  Endüstriyel Tesislerde Yangın Riskleri, Yangın Önleme ve Kontrol Teknikleri, Acil Durum Planlaması ve Çalışan Eğitimi, Örnek Uygulamalar (Öğr. Gör. Bedriye YARAR  KÜREKÇİ, Çağ Üniversitesi),  Yangın Sonrası Öncelikler ve Yasal Süreçler, Örnek Vaka İncelemesi (Öğr. Gör. Benay KEKSİN  İŞOĞLU, Çağ Üniversitesi) konu başlıklarında öğretim elemanları tarafından gerçekleştirilmiştir.

*************************************************************************************************************

31/10/2024 Tarihinde,  İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı Öğr. Gör. Güngör KAYA  tarafından,  Mersin Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Öğrencilerine, "Öğrenciler için Laboratuvar Güvenliği" konulu Laboratuvar Kurallarına İlişkin İş Güvenliği Eğitimi verilmiştir.

*************************************************************************************************************

MEU İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından; üniversitemiz personeline ve öğrencilerine yönelik olarak; Temel Eğitim (Uzaktan/Sürekli)  ve Yenileme Eğitimleri (Uzaktan/Sürekli) verilmektedir.

Söz konusu eğitimlere ulaşmak için;  İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin internet adresine (http://misam.mersin.edu.tr/) tıklayınız... mersin.edu.tr uzantılı e-posta adresi ile girilmesi gerekmektedir. 

Uygulama dersleri ve staj için öğrencilerimizin İş Sağlığı ve Güvenliği belgesi almaları gerekmekte olup, Üniversitemiz belgeyi ücretsiz bir şekilde vermektedir. İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin internet adresine  (http://misam.mersin.edu.tr/) mersin.edu.tr uzantılı e-posta adresi ile girilmesi ve ilk önce Temel Eğitimi daha sonra Yenileme Eğitimindeki videoları izlemeleri gerekmektedir.

Mersin Üniversitesi personeline ve öğrencilerine verilen (uzaktan/sürekli) eğitimler: 

Temel Eğitim (Uzaktan/Sürekli) : Çalışma Mevzuatı ile İlgili Bilgiler, Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları, İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Hukuki Sonuçlar 

Yenileme Eğitimleri (Uzaktan/Sürekli) : Çalışma Mevzuatı ile İlgili Bilgiler, Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları, İş Yeri Temizliği ve Düzeni, İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Hukuki Sonuçlar, Meslek Hastalıklarının Sebepleri, Hastalıktan Korunma Prensipleri ve Korunma Tekniklerinin Uygulanması, Biyolojik ve Psikososyal Risk Etmenleri, İlk Yardım, Tütün Ürünlerinin Zararları ve Pasif Etkilenme, Kimyasal Risk Etmenleri, Fiziksel Risk Etmenleri, Ergonomik Risk Etmenleri, Elle Kaldırma ve Taşıma, Parlama, Patlama, Yangın ve Yangından Korunma, İş Ekipmanlarının Güvenli Kullanımı, Ekranlı Araçlarda Çalışma, Elektrik Tehlikeleri, Riskleri ve Önlemleri, İş Kazalarının Sebepleri Ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması, Güvenlik Ve Sağlık Işaretleri, Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı, İş Sağlığı Ve Güvenliği Genel Kuralları Ve Güvenlik Kültürü, Tahliye Ve Kurtarma, Radyasyon, Diş Protez Laboratuvarı Teknisyenlerinin Meslek Hastalıkları Maruziyetinin Önlenmesi, Laboratuvar Güvenliği Eğitimi, Tehlikeli Atık Yönetimi, Aile ve İş Yaşamında Koronavirüs Pandemisi ve Sağlık